Posts Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts      All Comments Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts     Cymraeg

Tuesday 10 May 2011

Tŷ -mawr, Sir Gaernarfon - 3D Fly Delweddu Trwy Animeiddio






Tŷ-mawr, Wybrnant, Penmachno, Sir Gaernarfon

Er bod cwm afon Wybrnant heddiw’n teimlo mor anghysbell ag y gellir bod yng Nghymru, yn yr unfed ganrif ar bymtheg yr oedd ar brif ffordd y porthmyn o Lŷn i Ddolwyddelan ac ymlaen i’r marchnadoedd gwartheg dros y ffin. Ac er ei fod yn enwog fel man geni William Morgan (y cyntaf i gyfi eithu’r cyfan o’r Beibl i’r Gymraeg) ym 1545, mae’r tŷ lawn mor bwysig fel enghraifft o Dŷ Eryri o’r unfed ganrif ar bymtheg sydd wedi’i ddiogelu a’i adfer yn gelfydd. Mae ei enw’n awgrymu nad fferm gyffredin mohono yn ei ddydd a chredir iddo fod yn gartref i deulu o ffermwyr cyfoethog.
    Yr hyn sy’n ddiddorol yma yw i hen neuadd (o gyfnod William Morgan) gael ei haddasu i greu adeilad sydd, yn allanol beth bynnag, yn dilyn patrwm clasurol ‘tŷ Eryri’. Mae hynny’n dangos apêl fawr y math newydd o dŷ deulawr a gâi ei godi’n lleol gan y dosbarthiadau canol; cai tai a fodolai eisoes, hyd yn oed, eu haddasu i gyd-fynd â’r ffasiwn ddiweddaraf.
    Ychydig sy’n weddill o’r neuadd gynnar heblaw am ddau ddarn o nenfforch yn wal y dwyrain a’r rhan isaf o waith maen. Ailwampiwyd y neuadd yn niwedd yr unfed ganrif ar bymtheg neu, o bosibl, tua dechrau’r ganrif wedyn. Dilynai’r cynllun newydd batrwm tŷ Eryri gan osod lleoedd tân yn waliau’r talcenni yn hytrach nag yng nghanol y tŷ, fel y digwyddai’n gyffredin bryd hynny ar y gororau. Nid oes iddo risiau cerrig yn y wal, sef nodwedd a welir o hyd mewn rhai o’r tai cyfagos ym Mhenmachno, ac mae’n fwy na thebyg mai grisiau ysgol a ddefnyddid i gyrraedd y siambrau newydd ar y llawr cyntaf.
    Adferodd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol y tŷ ym 1988 i ddathlu pedwarcanmlwyddiant cyfieithu’r Beibl. Cafwyd gwared ar lawer o’r newidiadau o’r bedwaredd ganrif ar bymtheg a’r ugeinfed ganrif er mwyn creu’r tu mewn syml a welir heddiw.

Peter Smith, Arweinlyfr yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol i Dŷ Mawr.

Cartrefi Cefn Gwlad Cymru
Gan Richard Suggett, Greg Stevenson, 2010

Cydnabyddiaeth:
Diolch i Fflic a See3D.

Subscribe to the Heritage of Wales News and sign up for the full feed RSS, just click this Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts RRS button and subscribe!
Share this post:

0 comments:

Post a Comment

www.rcahmw.gov.uk
Please comment and let us know your views or your news. Remember that what you write can be read by everyone. RCAHMW reserves the right not to publish offensive or inaccurate material.

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails