Worktown: the Drawings of Falcon Hildred

Hollt yr Oakeley, 1974
Panorama o derasau chwareli llechi’r Oakeley o’u gweld wrth gyrraedd Blaenau Ffestiniog o’r gogledd dros Fwlch y Gerddinen. Ar y chwith mae tai teras Talwaenydd, a thu hwnt iddynt mae chwareli a melin lechi Llechwedd.
© Y Goron: Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru, Casgliad Falcon Hildred,
FHA 01/08/02, NPRN 404307

Bu tîm o guraduron, gwirfoddolwyr ac archifyddion o’r Comisiwn Brenhinol ac Ymddiriedolaeth Amgueddfa Ceunant Ironbridge yn gweithio gyda’i gilydd i baratoi arddangosfa wych newydd o waith yr arlunydd Falcon Hildred a fydd yn agor yn Oriel Coalbrookdale yng nghanol Safle Treftadaeth Byd Ceunant Ironbridge ar y 5ed o Hydref.

Mae Falcon Hildred yn arlunydd hynod ddawnus sydd wedi neilltuo oes o waith i gofnodi adeiladau a thirweddau diwydiant y bedwaredd ganrif a’r bymtheg a’r ugeinfed ganrif. Drwy gofnodi manylion newidiadau technolegol a pheirianyddol a ffordd o fyw sy’n prysur ddiflannu, mae ef wedi creu gweithiau o werth esthetig, hanesyddol a chymdeithasol mawr. Gan weithio mewn partneriaeth ag Ymddiriedolaeth Amgueddfa Ceunant Ironbridge, a chyda chymorth ariannol Cronfa Dreftadaeth y Loteri, prynodd y Comisiwn ei gasgliad unigryw o fwy na 600 o luniadau gwreiddiol o adeiladau a thirweddau diwydiannol yn gynharach eleni. Bydd yr arddangosfa yn ei gwneud hi’n bosibl i’r cyhoedd weld y casgliad eiconig hwn am y tro cyntaf.

Fel yr eglura Peter Wakelin, ein Hysgrifennydd, “Mae gwaith oes Falcon Hildred yn gofnod unigryw o ddiwylliant y dosbarth gweithiol ac o dirweddau diwydiannol. Mae’r casgliad yn adnodd gwych i’r sawl sy’n ymddiddori yn y dreftadaeth honno gan fod llawer ohoni wedi diflannu ers i Falcon ei dogfennu. Bydd yr arddangosfa gyntaf hon a’r llyfr sy’n cyd-fynd â hi yn tynnu sylw llawer o bobl at ei waith a’r hanes eithriadol o ddifyr y mae’n ei gynrychioli.”

Meddai Jennifer Stewart, Pennaeth Cronfa Dreftadaeth y Loteri yng Nghymru, “Mae Cymru’n enwog ledled y byd am ei threftadaeth ddiwydiannol ac mae caffael y casgliad hwn wedi golygu bod modd rhannu’r gorffennol hwnnw mewn ffordd unigryw. Rydyn ni’n wirioneddol falch bod cynifer o wirfoddolwyr wedi cymryd rhan yn y prosiect a bod cynifer o bobl yn awr yn mynd i gael gweld lluniadau a lluniau dyfrlliw arbennig iawn”.

Cynhelir yr arddangosfa ddi-dâl yn Oriel Coalbrookdale yn Amgueddfa Ceunant Ironbridge a bydd ar agor rhwng 10am a 5pm, Dydd Llun i Ddydd Gwener, o 5 Hydref 2012 hyd 20 Ebrill 2013. Ffoniwch 01952 433424 neu ewch i www.ironbridge.org.uk  i gael rhagor o fanylion.

Carchar Caerdydd, 1986
Comisiynwyd codi Carchar Caerdydd yn sgil barnu nad oedd y carchar cynt yn debyg o fod yn ddigon mawr i gymryd yr holl garcharorion wrth i’r dref ddiwydiannol ehangu’n gyflym. Agorwyd y carchar newydd ddiwedd 1832 ac yr oedd ynddo le i wyth deg o garcharorion ac ugain o ddyledwyr
© Y Goron: Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru, Casgliad Falcon Hildred,
FHA 02/66, NPRN 3072

Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar:
Twitter Hashtag: #RCAHMWales